Imágenes de páginas
PDF
EPUB
[ocr errors]

curia, fermo, mecum contraxerat, nox abftulit, et vinctas ad fodalitium manus copulatas intercidit. Mirer aliquando ad me pericula acceffiffe, quae circa me femper erraverunt? Magna pars hominum eft, quae navigatura, de tempeftate non cogitat. Nunquam me in bona re mali, pudebit auctoris. Publius tragicis comicisque vehementior ingeniis, quotiens mimicas ineptias et verba ad fummam caveam fpectantia reliquit, inter multa alia cothurno, non tantum fipario, fortiora, et hoc ait:

Cuivis poteft accidere, quod cuiquam potest.

Hoc fi quis in medullas demiferit, et omnia aliena mala, quorum ingens quotidie copia eft, fic adfpexerit, tanquam illis liberum et ad fe iter fit: multo ante fe armabit, quam petatur. Sero animus ad periculorum patientiam,, poft pericula, inftruitur. Non putavi hoc futurum, nunquam hoc eventurum credidiffem. Quare autem non? Quae funt divitiae, quas non egeftas, et fames, et mendicitas a tergo fequatur? Quae dignitas, cuius non praetextam, et augurale, et lora patricia, et fordes comitentur, et exportatio, et notae, et mille maculae, et extrema contemtio? Quod regnum est, cui non parata fit ruina, et proculcatio, et dominus, et carnifex? nec magnis ifta intervallis divifa, fed horae momentum interest inter folium, et aliena genua. Scito ergo, omnem conditionem verfabilem elle, et quidquid in ullum incurrit, poffe in te quoque incurrere. Locuples es? numquid ditior Pompeio?, cui cum Caius vetus cognatus, hofpes novus, aperuiffet Caefaris domum, ut fuam cluderet, defuit panis et aqua: cum tot flumina poffideret in fuo orientia, et fuo cadentia, mendicavit ftillicidia: fame ac fiti periit, in palatio cognati, dum illi heres publicum funus efurienti locat. Honoribus fummis functus es?

[blocks in formation]

numquid aut tam magnis, aut tam infperatis, aut tam univerfis, quam fcianus? Quo die illum fenatus deduxe rat, populus in frusta divifit: in quem quidquid congeri poterat, dii hominesque contulerant, ex eo nihil fu perfuit, quod carnifex traheret. Rex es? non ad Croesum te mittam, qui rogum fuum et efcendit iuffus, et extingui vidit, factus non regno tantum, fed etiam morti fuae fuperftes: non ad Iugurtham, quem populus Romanus intra annum quam timuerat, fpectavit. Ptolemaeum Africae regem, Armeniae Mithridatein, inter Caianas cuftodias vidimus, alter in exilium miffus eft: alter ut meliori fide mitteretur, optabat. In tanta rerum, furfum ac deorfum euntium, verfatione, fi non quidquid fieri poteft, pro futuro habes, das in tè vires rebus adverfis, quas infregit, quisquis prior vidit. Proximum ab his erit, ne aut in fupervacuis, aut ex fupervacuo laboremus: id eft, ne aut quae non poffumus confequi, concupifcamus: aut adepti, cupiditatum vanitatein noftrarum fero, poft multum pudorem, itelligamus, id eft, ne aut labor irritus fine effectu fit, aut effectus labore indignus. Fere enim ex his triftitia fequitur, fi aut non fucceffit, aut fucceffus pudet.

Circumcidenda eft concurfatio, qualis eft magnae parti hominum, domos, et theatra, et fora pererrantium. Alienis fe negotiis offerunt, femper aliquid agentibus fimiles. Horum fi aliquem exeuntem de domo interrogaveris: Quo tu? quid cogitas? refpondebit tibi: Non mehercule fcio: fed aliquos videbo, aliquid agam. Sine propofito vagantur, quaerentes negotia, nec quae deftinaverunt, agunt, fed in quae incurrerunt, Inconfultus illis vanusque curfus eft, qualis formicis, per arbusta repentibus; quae in fummum cacumen, deinde in imum inanes aguntur. His ple

rique fimilem vitam agunt, quorum non immerito quis inquietam inertiani dixerit. Quorundam, quafi ad incendium currentium, mifereris: usque eo impellunt obvios, et se aliosque praecipitant: cum interim cucurrerint, aut falutaturi aliquem non refalutaturum, aut funus ignoti hominis profecuturi, aut iudicium. faepe litigantis, aut fponfalia faepe nubentis, et lecticam affectati, quibusdam locis et ipfi tulerint. deinde domum cum fupervacua redeuntes laffitudine, iurant nefciffe fe ipfos, quare exierint, ubi fuerint, poftero die erraturi per eadem illa veftigia. Omnis itaque labor aliquo referatur, aliquo refpiciat. Non industria inquietos, et infanos, falfae rerum imagines agitant. nam ne illi quidem fine aliqua fpe moventur, proritat illos alicuius rei fpecies, cnius vanitatem capta mens non coarguit. Eodem modo unumquemqué ex his, qui ad augendam turbam exeunt, inanes et leves cauffae per urbem circumducunt, nihilque habentem in quo laboret, lux orta expellit: et cum multorum fruftra liminibus illifus nomenclatores perfalutavit; a multis exclufus, neminem ex omuibus difficilius domi, quam fe, convenit. Ex hoc malo dependet illud deterrimum vitium, aufcultatio, et publicorum fecretorumque inquifitio, et multarum rerum fcientia, quae nec tuto narrantur, nec tuto audiuntur. Hoc fecutum puto Democritum, ita coepiffe: Qui tran quille volet vivere, nec privatim agat multa, nec publice: ad fupervacua fcilicet referentem. Nam fi neceffaria funt, et privatim et publice, non tantum multa, fed innumerabilia agenda funt: ubi vero nullum officium folemne nos citat, inhibendae actiones funt.

Nam qui multa agit, faepe fortunae poteftatem fui facit: quam tutiffimum eft raro experiri, ceterum femper de illa cogitare, et fibi nihil de fide eius pro

[blocks in formation]

mittere. Navigabo, nifi fi quid inciderit: et praetor fiam, nifi fi quid obftiterit: et negotiatio mihi refpondebit, nifi fi quid intervenerit. Hoc eft, Hoc eft, quare fa. pienti nihil contra opinionein dicamus accidere. non illum cafibus hominum excepimus, fed erroribus: illi oinnia ut voluit cedunt, fed ut cogitavit. inprimis autem cogitavit, aliquid poffe propofitis fuis refiftere. Neceffe eft autem levius ad animum pervenire destitutae cupiditatis dolorem, cui fucceffum non utique promiferis.

[ocr errors][ocr errors][ocr errors][ocr errors][merged small][ocr errors][merged small][merged small][ocr errors]
[merged small][ocr errors][ocr errors][merged small][ocr errors][ocr errors][merged small][ocr errors][ocr errors][merged small]

Nicolo Macchiavelli, ein Florentiner, zu Anfange des fechszehnten Jahrhunderts, mehr durch Talent und Geistesfähigs Feiten, ats durch große Gelehrsamkeit berühmt, und am bekanns teften vurdy sein paradoxes politisches Werk, Il Principe"," oder vie Regierungskunft böser Fürsten und Tyrannen, deffen eigentliche Lendey, immer noch im Dunkeln ist. Der berühmte Bacon be urtheilte es vielleicht am treffendßken und billigsten, wenn er sagt, man müsse es dem M. und allen ähnlichen Schriftftellern Dauk wissen, daß fie uns so frei und öffen fagen, wie Menschen wirklich handelu, und nicht, wie fte billig handeln sollten, damit man sich desto besser wider ihre Tücke waffnen könne. Sowohl an dieser,

als an fet chroilanen schäßt man die reine, forrefte

und lichtvolle Schreibart, die ihm klassischen Rang, unter den Prosaisten seiner Nation erwerben hat. Von vorzüglichem Werth, auch in diesem Betracht, find seine Diskurse über die ersten zehn Bücher des Livius, woraus folgender Abschnite zum Beispiele feines Styls dienen maggi, fi obj

Jins Wah asuptojn, 4 rug onJeg

[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors]

DI QUANTE SPECIE SONO LE REPUBLICHE E DI QUALE FU LA REPUBLICA

[ocr errors]
[merged small][ocr errors]
[ocr errors]

lo voglio porre da parte il ragionare di quelle città che hanno havuto il loro principio fottopofto ad altri, e parlerò di quelle che hanno havuto il principio lontano da ogni fervitù efterna, ma fi lono fubito * governate per loro arbitrio come U 4

Re

« AnteriorContinuar »