Imágenes de páginas
PDF
EPUB

Si Deus nostras videt æquus aras,
Regiam stirpem, pietate fultam,
Sospitet semper, bona det renascens
Sæcula Phoenix,

Det probos mores docili iuventæ,
Det senectuti placidæ quietem,
Regis exemplo et pietate mentes
Impleat omnes,

Augeat prolem numero carentem
Per vias urbis bona Pax beatæ,
Læta ceu campis riguis per imbrem
Gramina surgunt.

Sic Fides verax et Honos Pudorque
Omnibus lætos aperire vultus
Audeat, ditetque beata pleno
Copia cornu.

Rex, velut pupillam oculi tenellam,
Te Deus seruet, fremitus minaces
Hostium frangat, faciatque ab omni
Parte beatum.

Serus in cœlum redeas, diuque
Saxonum rebus moderator adsis,
Hic ames dici Pater atque Princeps
Alterum in æuum.

III. EPODOS.

E PSALMO CXXIX.

Iure dicat grex bonorum: mille me molestiis Liberauit numen æquum, mille me beans bonis. Qui Sionis non amico spectat arces lumine,

Vota

semper vana volvat, spes inanes nutriat!

E PSALM, CXLVIII.
PSALM.

Laudate Dominum cœlitum

Chori beati, qui procul

Contagio mortalium

Templa ætheris tuemini,

Laudate Dominum, quos sibi

Adesse iussit angelos,

Laudate Dominum exercitus

Parere promti iussibus.—

Reges et orbis præsides
Et nationes liberæ,
Et qui sedetis iudices

Laudate Dominum cantibus.

Et vos, iuventa florea,

Læti puelli et virgines,
Senesque vitæ in ultimo
Jamiam exituri limine,

Laudate Dominum! numini

Sit eius uni gloria,

Regumque regem et principem
Extollant nostra iubila.

NOTÆ ET CURÆ SEQUENTES IN ARATI
DIOSEMEA,

a TH. FORSTER, F.l.s.

No. IV. [Continued from No. XXXIV. p. 26.]
Καὶ διὰ νύκτα μέλαιναν ὅτ ̓ ἀστέρες ἀΐσσωσι

194. De prognosticis ventorum ex stelli's discurrentibus agit.-Item quum crebro stellæ præcipites ruunt atram per noctem, a tergo vero tractus subalbescant; accipito per illas ventum eadem via venientem. Sin autem aliæ contrario ruunt ex aliis partibus in alias, tunc omnivarios ventos expecta: qui maxime confusi (tractus) sunt, confusa item observando hominibus spirant. Prognosticum hoc ex Theophrasto sumtum est, 80ev àv ἀστέρες διάττωσι πολλοὶ ἄνεμον ἐντεῦθεν ἐὰν δὲ πανταχόθεν, ὁμοίως πολλὰ πνεύματα onuaívovoi. [Theoph. Sign. vent.] Ptolemæus Tetrabib.ex paraph. Procl. ut Buhle memorat: Oi de Spóμo Tv ἀστέρων, καὶ δὲ ἀκοντισμοὶ, εἰ μὲν ἀπὸ ἑνὸς ἐγένοντο μέρους ἐξ ἐκείνου τοῦ μέρους κίνησιν ἀνέμου δηλοῦσιν· εἰ δὲ ἐξ ἀνιαντίων μερῶν παντοίους χειμῶνας ἔσεσθαι, προδηλοῦσιν καὶ μεχρι βροντῶν, καὶ ἀστραπῶν, καὶ τῶν

TOLOTOV. [Ptol. Tetrabibil. ex paraph.
Procl, ii. 14. Et Geopon. e Dionysio.
Αστέρες διαπίπτοντες ὅπου τρέπονται ἐκεῖ

[merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small]

Ταρφέα, τοὶ δ ̓ ὄπιθεν ῥυμοὶ ὑπολευκαίνωνται,

Astra polis sunt visa quati: niger

inficit horror

Terga maris: longo per multa volumina tractu

Estuat unda minax; flatusque incerta futuri.

Turbida testantur conceptos æquora ventos."

[Lucan. Phars. v. 560.] Apud Plinium ita scriptum est: "Si volitare plures stellæ videbuntur, quo ferantur albescentes ventos ex his partibus nunciabunt." [Plin. Hist. Nat. xviii. 35.]

Et in secundo libro:

"Fleri videntur et discursus stellarum numquam temere ut non ex ea parte truces venti oriantur. Existunt stellæ in mari terraque." [Plin. Hist. Nat. ii. 37.]

Politianus teste Cerda scribit. "Annotat et cœli faciem; num stella

sereno

Ethere lapsa cadat, rapidi prænuncia Cauri."

[Politian. in Rust. cit. Cerda, Virg. p. 161.]

Seneca, in Hippolyto,

“Ocyor cursum rapiente flamma Stella cum ventis agitata longos Porrigit ignes." [Senec. Hippol.]

Quæ supra scripta sunt, ad prognostica e stellis cadentibus respiciunt; si plura loca de his meteoris conferre velis, vide quæ sequuntur. Omni avo ab hominibus notata invenies.

Homerus in Iliade quarto Minervæ e cœlo descensum sideris lapsui assimulat.

Ὡς εἰπὼν ὤτρυνε πάρος μεμαυίαν Αθήνην,
Βῆ δὲ κατ ̓ Οὐλύμποιο καρήνων αΐξασα,
Οἷον δ ̓ ἀστέρα ἧκε Κρόνου πάϊς ἀγκυλο-
μήτεω,

Η ναύτῃσι τέρας, ἤε στρατῷ εὐρέϊ λαῶν,
Λαμπρόν· τοῦ δέ τε πολλοὶ ἀπὸ σπινθῆρες

ἵενται

Τῷ εἰκυῖ ̓ ἤιξεν ἐπὶ χθόνα Πάλλας ̓Αθήνη, Κάδδ' ἔθορ ̓ ἐς μέσσον. Θάμβος δ ̓ ἔχει εἰσορόωντας

Τρωάς θ ̓ ἱπποδάμους, καὶ ἐϋκνήμιδας Αχαί.

ους.

[Homer. Il. A. 80.]

195

[blocks in formation]
[ocr errors]

meatum?"

[Lucret. Rer. Nat. ii. 208.]

Faces cœli majora meteora fortasse intelligendæ sunt; quæ rarius occurrunt. Nonnulli hanc interpretationem amplexi ad minora, quæ stellæ discurrentes dicuntur, hunc subjunctum versum referunt.

"Non cadere in terram stellas et sidera cernis?"

[Lucret. Rer. Nat. ii. 209.] Quem explicant e Virgilii Æneidus libro secundo:

66 Et jam nox humida cœlo Præcipitat, suadentque cadentia sidera somnos."

[Virg. Æneid. ii. 9.]

Sed ambo plane ad constellationum seu siderum vesperi oriuntium matutinos occasus respiciunt.

In libro Rer. Nat. quinto, faces cœli cum flammis volantibus confert : "Luna dies et nox, et noctis signa

[blocks in formation]

Δειδέχθαι κείνοις αὐτὴν ὁδὸν ἐρχομένοιο
Πνεύματος· εἰ δέ κεν ἄλλοι ἐναντίον ἀΐσσωσιν,
*Αλλοις ἐξ ἄλλων μερέων, τότε δὴ πεφύλαξο
Παντοίων ἀνέμων, οἵτ ̓ ἄκριτοί εἰσι μάλιστα,
"Ακριτα δὲ πνείουσιν, ἐπ ̓ ἀνδράσι τεκμήρασθαι.
Αὐτὰρ ὅτ' ἐξ εὔροιο καὶ ἐκ νότου ἀστράπτησιν,

æthere ignitas, Távtwv de ToÚTwv altiov ås μèv üλn ʼn àvalvularis: [Arist. Meteor. i. 4.] ea infra Lunam (nostra atmosphera) existere asserat. Пávra de káτ σEXHUNS TOûTA Ylvηtai, &c. [Ibid.] Plinius. confusè ex stellis ipsis nimio alimento repletis effectum ducit. "Illa nimio alimento tracti humeris igneam vim abundantia reddunt, cum decidere redduntur, ut apud nos quoque id, luminibus accensis liquore olei nota mus accidere," [Plin. Hist. Nat. i. 8.] Sed ex iis qui de cœlo scripserunt Aristoteles fastidiosissima ambage hæc meteora circumgressus est, cf. Excurs. ad h. 1.

Ovidius inter metamorphosea, cum Phatonta e solis curru labentem cadenti stellæ comparat; tum stellas re vera non cadere dicit; sed loca sua in cœlo rapido cursu transmutare, "At Phaethon rutilos flamma populante capillos

Volvitur in præceps, longoque per aëra tractu

Fertur; ut interdum de cœlo stella

[blocks in formation]

[Ovid. Metamorph. ii. 322.] Diversis doctorum opinionibus observationem addam; ex his meteoris, quæ frequentius occurrunt, tres species notavi. Una, et ea est frequentissima, stellæ simillima est, rapido et rectilineo motu cadere videtur, nec ullum post se tractum facit; secunda majore luce nitet, sæpe curvilineo cursu eat, et videtur frequentius in æstate. Tertia species albescentem tractum in cœlo post se facit, hæc post pluviam sæpe occurrit, et venti ceruissimum signum est, est Excursum de his.

201-205. At quum ex curo et ex austro fulgurat; tum etiam e zephyro et interdum a borea, omnis nauta in

200

cum ex

pelago hinc certe timuerit, velim ne ipsum partim tenet pelagus, partim e Jove pluvia-Sensus est: diversis cœli partibus fulgurat, tum densissimus imber cadere solet. Hoc ipse numquam observavi, neque, si verum sit, caussa videatur nisi hæc; quod scilicet in tempestatibus cum fulgurat pluribus e partibus, cœlum plurimis nubibus fulgurantibus necesse circumsessum sit; quæ denuo in unum magnum nimbum congestæ largos imbres effundunt; ut expressit Lucretius, qui Electricitatis inscius hanc nubium congestionem ventis adscribit,

"Consimili ratione ex omnibus amnibus humor

Tollitur in nubes, quo cum bene semi

[blocks in formation]

et ipsa

Copia nimborum, turba majore coacta Urguens ex supero premit ac facit effluere imbreis."

[Lucret. de Rer. Nat. vi. 511.] Sed, quæcunque caussa sit, non sine auctoritate scribit. Theophrastus loquitur, 'Aσrpañal dè èáv ye navraxódev γένωνται ὕδατος ἂν ἢ ἀνέμοιο σημεῖον. [Theoph. Sign. Pluv.] Paullo infra fastidiose scribit, Kat Sépupos·àσrpaπῶν πρὸς βορείου, ἢ χειμῶνα ἡ ὕδωρ σημαίνει. [Ibid.] Virgilius poëticis ingeniis sensum exornavit,

"At Boreæ de parte trucis, quum

ful

gurat et quum Eurique Zephyrique tonat domus, omnia plenis

Rura natant fossis, atque omnis na vitą ponto Humida vela legit."

[Virg. Geor. i. 373.]

د

*Αλλοτε δ ̓ ἐκ ζεφύροιο, καὶ ἄλλοτε πὰρ βορέαν,
Δὴ τότε τὶς πελάγει ἔνι δείδιο ναυτίλος ἀνὴρ,
Μή μιν τῇ μὲν ἔχῃ πέλαγος, τῇ δ' ἐκ Διὸς ὕδωρο
Υδατι γὰρ τοσσαί δε περὶ στεροπαί φορέονται.
Πολλάκι δ' ἐρχομένων ὑετῶν, νέφεα προπάροιθεν

205

spargentur multæ ab oriente, aquam in triduum præsagient." [Plin. Hist. Nat. xviii. 35.]

Lucretius nubeculas hujus generis notat quasi humorem e mari colligentes.

[ocr errors]

Concipiunt etiam multum quoque

sæpe marinum

Humorem veluti pendentia vellera lanæ

Cum supera magnum venti mare nubila portant."

[Lucret. Rer. Nat. vi. 504.]

Quem anili, ut solet, narratione sequitur Plinius. "Cuin æstate vehementius tonuit quam fulsit, ventos ex ea parte denunciat, contra si minus tonuit, imbrem. Cum sereno cœlo fulget, pluviæ erunt et tonitrua et hyemabit. Atrocissimæ autem quum ex omnibus quatuor partibus cœli fulgurabit. Cum ab Aquilone tantum, in posterum diem aquam portendit. Cum a Septemtrione ventum eum. Cum ab Austro vel Coro vel Favonio nocte serena fulguravit ventum et imbrem ex iisdem regionibus demonProf. Heyne in nota ad Virgilii strabit." [Plin. Hist. Nat. xviii. 35.1 locum supra citatum scribit, "NuDe Arati prognostico observandum beculas lanis similes nostris homiest, quod in describenda fulguratione nibus oviculas dictas, serenitatis nune quatuor cœli partibus, solis cursum tias accipiebam, ut alii; male vero, sequutus est; incipit scilicet ex orien- nam ex poetæ sententia esse debet te, tunc per Austrum ad Zephyrum, prognosticum instantis tempestatis et ultimo in Boream fulgura inducit. pluviosæ; quod nunc abesse ait." Sed minime intelligendum est singu- Male vero ille, ut opinor, nubeculas las fulgurationes hoc ordine accidere, a Germanis oviculas dictas confundit sed simpliciter ex his quatuor partibus cum Virgilii velleribus lanæ. Ovicuvicissim fulgura et tonitrua venire. las censeo esse cirrocumulos sæpe 206-207. Prognosticum pluvia ex nubium figuris-Sæpe item venientibus pluviis nubes prius ut plurimum velleribus similes adparent. Nókos vox a тd welke derivata proprie lanam comatam significat; vulgo redditur vellus; male tamen congruere censeas vellus e "vellere." Nubes cum lanæ velleribus, seu πόκοις ἐρίων similes apparent, pluviam indicare docet etiam Theophrastus, Καὶ ὅταν νεφέλαι πόκοις ἐρίων ὅμοιαί εἰσιν, ὕδωρ σηpalvel. [Theoph. Sign. Pluv.] Et Ptolemus, Ἔτι δὲ καὶ τὰ νέφη ὡς ἐρίων πόκοι φαινόμενα χειμῶνας ἐνιότε δηλοῦσιν. [Ptol. Tetrabil. paraph. Procl. ii. 14.] Virgilius, ubi serenitatis indicia ducit ex absentia eorum quæ pluviam præsagiunt, observat,

"Tenuia nec lanæ per cœlum vellera ferri."

[Virg. Geor. i. 397.]

serenitatis nuncias. Sed quæ ab Arato, Tóкois éoikora, Virgilio vero lanæ velleribus persimiles vocatæ sunt, certe vel cirri vel cirrostrati accipienda sunt. De cirrocumulis vulgo oviculis in Germania dictis noster Bloomfield habet locum.

"Far yet above these wafted clouds

are seen,

In a remoter sky still more serene,
Others detached in ranges through

the air,

Spotless as snow and countless as they're fair;

Scattered immensely wide from east

to west,

The beauteous semblance of a flock at rest."

[Bloomfield Farm. Boy, Winter.]

Hæ longe differunt cirrostrátis; quæ semper pluvias significant, suntPlinius, "Si nubes ut vellera lanæ que nubes striatæ, vel undulatæ

« AnteriorContinuar »