Imágenes de páginas
PDF
EPUB

HISTORIA DENSI ET RARI,

[SIVE

TITULUS TERTIUS

IN HISTORIA NATURALI ET EXPERIMENTALI

AD CONDENDAM PHILOSOPHIAM:

QUÆ EST INSTAURATIONIS MAGNÆ PARS TERTIA.]1

The words within brackets are not in the title as printed by Rawley. But had Bacon himself brought out the work in the same form with the Historia Vitæ et Mortis, they would no doubt have been added.-J. S.

[blocks in formation]

HISTORIA DENSI ET RARI;

NECNON

COITIONIS ET EXPANSIONIS MATERIÆ PER SPATIA.

ADITUS.

NIL mirum, si natura philosophiæ et scientiis debitrix sit, cum ad reddendas rationes nunquam adhuc sit interpellata. Neque enim de quanto materiæ, et quomodo illud per corpora sit distributum (in aliis copiose, in aliis parce), instituta est inquisitio diligens et dispensatoria, secundum veros aut proximos veris calculos. Illud recte receptum est, Nil deperdi aut addi summæ universali: etiam tractatus est a nonnullis ille locus, Quomodo corpora laxari possint et contrahi, absque vacuo intermisto, secundum plus et minus. Densi autem et Rari naturas alius ad copiam et paucitatem materiæ retulit; alius hoc ipsum elusit; plerique, authorem suum secuti, rem totam per frigidam illam distinctionem actus et potentiæ discutiunt et componunt. Etiam qui illa materiæ rationibus attribuunt (quæ vera est sententia), neque materiam primam Quanto plane spoliatam, licet ad alias formas æquam, volunt, tamen in hoc ipso inquisitionem terminant, ulterius nihil quærunt, neque quid inde sequatur perspiciunt; remque, quæ ad infinita spectat, et naturalis philosophiæ veluti basis est, aut non attingunt, aut non urgent.

Primo igitur, quod bene positum est, non movendum: Non scilicet fieri in aliqua transmutatione corporum transactionem aut a nihilo, aut ad nihilum; sed opera esse ejusdem omnipotentiæ, creare ex nihilo, et redigere in nihilum; ex cursu naturæ vero hoc nunquam fieri. Itaque summa materiæ totalis semper constat; nil additur, nil minuitur. At istam summam inter corpora per portiones dividi, nemini dubium esse possit. Neque enim quisquam subtilitatibus abstractis tam dementatus esse queat,

ut existimet tantum materiæ inesse dolio aquæ, quantum decem doliis aquæ; neque similiter dolio aëris, quantum decem doliis aëris. At in corpore eodem non dubitatur quin copia materiæ multiplicetur pro mensura corporis: in corporibus diversis ambigitur. Quod si demonstretur, unum dolium aquæ in aërem versum, decem dare dolia aëris (istam enim computationem propter opinionem receptam sumimus, licet centupla verior sit), bene habet: etenim jam non amplius sunt diversa corpora, aqua et aër, sed idem corpus aëris in decem doliis. At unum dolium aëris (ut modo concessum est) decima tantum pars est decem doliorum. Itaque resisti jam non potest, quin in uno dolio aquæ decuplo plus sit materiæ, quam in uno dolio aëris. Itaque, si quis asserat dolium aquæ totum in dolium aëris unicum verti posse, idem prorsus est ac si asserat aliquid posse redigi ad nihilum. Etenim una decima aquæ ad hoc sufficiet, reliquæ novem partes necesse est ut annihilentur. Contra, si quis asserat dolium aëris in dolium aquæ verti posse, idem est ac si asserat aliquid posse creari ex nihilo. Etenim dolium aëris, nisi ad decimam partem dolii aquæ attinget, reliquæ novem partes necesse est ut fiant ex nihilo. Illud interim plane confitemur, de rationibus et calculis et quota parte quanti materiæ quæ diversis corporibus subest, et qua industria et sagacitate de illis informatio vera capi possit, arduam inquisitionem esse; quam tamen ingens et latissime fusa utilitas compenset. Nam et densitates et raritates corporum nosse, et multo magis condensationes et rarefactiones procurare et efficere, maxime interest et contemplativæ et practice. Cum igitur sit res (si qua alia) plane fundamentalis et catholica, accincti debemus ad eam accedere ; quandoquidem omnis philosophia absque ea penitus discincta et dissoluta sit.2

.

So in the original. Qu. non nisi; and omit the comma?-J. S.

Here, if the work had been completed, would no doubt have followed the Topica Particularia, sive Articuli Inquisitionis de Denso et Raro, and the order of the subsequent inquiry would have been particularly explained. The Tabula which follows is the commencement of the Historia.-J. S.

[Historia.]

TABULA COITIONIS ET EXPANSIONIS MATERIÆ PER SPATIA IN TANGIBILIBUS (QUE SCILICET DOTANTUR PONDERE)' CUM SUPPUTATIONE RATIONUM IN CORPORIBUS DIVERSIS.

[merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors][ocr errors][merged small][merged small][merged small][ocr errors][ocr errors][ocr errors][ocr errors][merged small][ocr errors][merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small][ocr errors][merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small][ocr errors][ocr errors][merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small][ocr errors][ocr errors][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small][ocr errors][ocr errors][merged small][merged small][ocr errors][merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small][ocr errors][ocr errors]

'In the heading of the corresponding title in the Phænomena Universi, the clause "quæ scilicet dotantur pondere " does not occur.

« AnteriorContinuar »