et incumbat, in insania terminetur. Illud autem der Pentheo et Orpheo laceratis evidentem habet parabo lam; cum affectus prævalidus, et inquisitioni curiosa et admonitioni salutari et liberæ asperrimus atque infensissimus sit. Postremo illa confusio personarum Jovis et Bacchi ad parabolam recte traduci potest; quandoquidem res gestæ nobiles et claræ, et merita insignia et gloriosa, interdum a virtute et recta ratione ⚫et t magnanimitate, interdum a latente affectu, et occulta cupiditate (utcunque famæ et laudis celebritate efferantur) proveniant: ut non facile sit distinguere facta Bacchi a factis Jovis.ie)

&

it (9) XXV. ATALANTA, SIVE LUCRUM.

nón

muutosite dies «ika ansub mug ATALANTA cum velocitate excelleret, de Victoria cursus cum Hippomene certamen iniit. Conditiones certaminis erant; victori Hippomeni conjugium Atalanta, mors victo. Neque dubia, victoria videbatur, cum Atalantæ insuperabilis in cursu præstantia multorum exitio insignita fuisset. Itaque Hippomenes, ad dolos animum adjecit. Paravit autem tria mala aurea, eaque secumia portavit. Res geri cœpit, præcurrit Atalanta; ille, cum se a tergo relictum cerneret, artis non immemor, ex malis aureis unum ante conspectum Atalanta projecit, non recta quidem, sed ex transverso, utillam et moraretur, atque insuper de via deducerets illa, cupiditate muliebri, et mali pulchritudine illecta, omisso stadio, post malum cucurrit, et ad illud tollen, dum se submisit. Hippomenes interim spatium stadii non parvum confecit, eamque post, se reliquit. Illa tamen rursus naturali pernicitate jacturam temporis re safcivit, atque iterum emicuit: sed cum Hippomenes secundo et tertio hujusmodi moras ei injecisset, tandem victor astutia, non virtute evasit, zarupret „etanogh ie Fabula videtur allegoriam insignem proponere de cestamine artis cum natura, Ars enim, per Atalantam significata, virtute propria, si nihil obstet et impediat, longe natura velocior est, et veluti cursus citatioris; et celerius ad metam pervenit, Hoc enim in omnibus fere

effectis patet, cernas fructus ex nucleis tarde, ex Inist! tione celeriter provenire; cernas lutum in generatione lapidum tarde, in torrefactione laterum cito durescere! etiam in moralibus, dolorum oblivionem et solatia diu turnitas temporis, quasi ex beneficio naturæ, inducit; philosophia autem (quæ veluti ars vivendi est) diem non exspectat, sed præstat et repræsentat. Verum istam artis prærogativam et vigorem, infinito rerum hu manarum detrimento, mala aurea retardant. Neque reperitur ex scientiis aut artibus aliqua, quæ cursum suum verum et legitimum ad finem suum, tanquam ad metam constanter produxerit; sed perpetuo artes incepta præcidunt, et stadium deserunt, et ad lucrum et commodum declinant, instar Atalanta.upile zonb of No Bursile ai tu

Declinat cursus, aurumque volubile tollit.

Itaque mirum minime est, si arti non datum sit naturam vincere, et victam ex pacto illo et lege certaminis perimere aut destruere; sed contrarium eveniat, ut ars in naturæ potestate sit, atque veluti nupta mulier conjugi pareat.

(9COSMOT'i arsitusloamI 92 sunni silkendo opm; kuens un símon izin ¿39793J19V melis, 19 8ad9quut mua XXVI, PROMETHEUS, SIVE STATUS HOMINIS 7.87

TRADUNT antiqui hominem fuisse opus Promethei, atque ex luto factum, nisi quod Prometheus particulas ex diversis animalibus massæ admiscuerit. Ille autem cum opus suum beneficio suostueri vellet, neqle conditor solum generis humani videri, verum etiam amplificator, ad coelum ascendit furtim fasces secum portans ex ferula, quibus ad currum solis admotishet accensis, ignem ad terram detulit, atque (eum homidibus communicavit. Ob tantum Prometheis meriton memorant homines parum gratos fuisse. Quinetian, conspiratione facta, et Prometheum et inventumiejus apud Jovem accusarunt. Ea res non perinde accepta, atque æquum videri possit. Nam ipsa accusation oyi et superis admodum cordi fuit. Itaque delectatiqnon solum ignis usum hominibus indulserunt, verumɛetanovum munus, omnium maxime amabile et optabile(per

petuam nimirum juventam) hominibus donarunt: illi, gestientes et inepti, donum deorum asello imposuerunt, Inter redeundum autem laborabat asellus siti gravi et vehementi; cumque, ad fontem quendam pervenisset, serpens fonti custos additus, eum a potu prohibuit, nisi illud, quodcunque esset, quod in dorso portaret, pacisci vellet: asellus miser conditionem accepit, atque hoc modo instauratio juventutis, in pretium haustus pusille aquæ, ab hominibus ad serpentes transmissa est. Verum Prometheus, a malitia sua non abscedens, atque hominibus, post præmium illud eorum frustratum, reconciliatus, animo vero erga Jovem exulcerato, dolos etiam ad sacrificium adhibere veritus non est. Atque duos aliquando tauros Jovi dicitur immolasse, ita tamen ut in alterius pelle carnes et adipem amborum incluserit, alteram pellem ossibus tantummodo suffarcinarit ; atque deinde religiosus scilicet et benignus Jovi optionem concessit. Jupiter, vafriciem et malam fidem ejus detestatus, sed nactus occasionem ultionis, ludibrium illud tauri elegit, atque ad vindictam conversus, cum se insolentiam Promethei reprimere non posse animadverteret, nisi hominum genus (quo opere ille immensum turgebat et efferabatur) afflixisset, Vulcano imperavit, ut foeminam componeret pulchram et venustam, cui etiam dii singuli dotes suas impertierunt, quæ idcircol Pandora vocata est. Huic foeminæ inter manus evasculum elegans posuerunt, in quo omnia mala et ærumnas incluserant ; subsidebat autem in imo vase Spes Illa cum vasculo suo ad Prometheum primo se contuliti; eum captans, si forte ille vas accipere vellet reb aperire: quod ille cautus et astutus rejecit. Itaque Jad Epimetheum Promethei fratrem (sed diversæ admodumandolis) spreta deflexit. Ille, nihil cunctatus, vas temere aperuit cumque mala illa omnigena evolare cerneret, sero sapiens, magna contentioneet festinatione avasimoperculum suum rursus indere conatus est, vix tamen ultimam et in fundo residentem Spem servare potuit Postremo Prometheo Jupiter plurima et gravia imputans, quod ignis olim furtum fecisset, quod Jovis majestatem in sacrificio illo doloso ludibrio habuisset; •quod donum ejuis aspernatus esset, novo etiam addito

-crimine,quod Palladem vitiare tentasset, eum in vincula conjecit, et ad perpetuos cruciatus damnavit. Erat tenim jussu Jovis adductus ad montem Caucasum, atque sibi columnæ alligatus, ut nullo pacto se movere posset: aderat autem aquila, quæ jecur ejus interdiu rostro tundebat atque consumebat, noctu autem quantum comesum erat, renascebatur; ut nunquam doloris materia deficeret. Memorant tamen hoc supplicium aliquando finem habuisse: Hercules enim in poculo, quod a sole acceperat, navigato oceano, ad Caucasum pervenit, atque Prometheum liberavit, aquila sagittis confixa. Instituta autem sunt, in honorem Promethei, apud nonnullos populos, lampadiferorum certamina, în quibus decurrentes accensas faces ferebant, quas si exstingui contigisset, victoriam sequentibus cedebant ét se subducebant, atque is demum palmam accepit, qui primus facem accensam ad metam usque detulisset.P

Fabula contemplationes plurimas veras atque graves, et præe se fert, et premit. Nonnulla enim in ea jampri dem recte notata, alia plane intacta sunt. Prometheus providentiam liquido et diserte significat : atque in re* rum universitaté sola desumpta etdelectaest abantiquis hominis fabrica et constitutio, quæ providentiæ attribuatur tanquam opus proprium. Hujus rei non solum illud in causa esse videtur, quod hominis natura mentem suscipit, atque intellectum providentia sedem; atque durum quodammodo videtur et incredibile ex principiis brutis et surdis excitare, et educere rationem et mentem, ut fere necessario concludatur providentia animæ humanæ indita esse, non sine exemplari, et intentione, et auctoramento providentiæ majoris ? verum et hoe præcipue proponitur, quod homo veluti centrum mundi sit, quatenus ad causas finales; adeo ut, sublato e rebus homine, reliqua vagari sine proposito videantur et fluctuari, atque, quod aiunt, scope dissoluta esse, nec finem petere. Omnia enim subserviunt homim, isque usum et fructum ex singulis elicit et capit. Etenim astrorum conversiones, et periodi, et ad distinctio nes temporum, et ad plagarum mundi distributionem faciunt. Et météora ad præsagia tempestatum, et venti tum ad navigandum, tum ad molas, et machinas: et

plantæ atque animalia cujuscunque generis, aut ad domicilia hominis et latebras, aut ad vestes, aut ad victum, aut ad medicinam, aut ad levandos labores, aut denique ad delectationem et solatium referuntur: adeo ut omnia prorsus non suam rem agere videantur, sed hominis. Neque temere additum est, in massa illa et plasmate particulas ex diversis animantibus desumptas, atque cum luto illo temperatas et confusas fuisse; quia verissimum est, omnium rerum, quas universum complectitur, hominem rem maxime compositam esse et decompositam, ut non immerito ab antiquis mundus minor vocatus sit. Quamvis enim verbi microcosmi elegantiam chemici nimis putide et ad literam acceperint et detorserint, dum in homine omnem mineram, omne yegetabile, et reliqua, aut aliquid eis proportionatum, subesse volunt; manet tamen illud solidum et sanum quod diximus, corpus hominis omnium entium et maxime mistum, et maxime organicum reperiri, quo magis admirandas virtuteset facultates suscipit, et nanciscitur: simplicium enim corporum vires paucae sunt, licet certæ et rapidæ, quia minime per mixturam refractæ, et comminutæ, et libratæ existunt; virtutis autem copia et excellentia in mistura et compositione habitat. Atque ni nihilominus homo in originibus suis videtur esse res inermis et nuda, et tarda in juyamentum sui, denique quæ plurimis rebus indigeat. Itaque festinavit Prometheus ad inventionem ignis, qui omnibus fere humanis necessitatibus et usibus suppeditat et ministrat levamenta et auxilia: ut si forma formarum anima, si instrumentum instrumentorum manus, etiam auxilium auxiliorum sive opis opum ignis dici mereatur. Hinc enim operationesquamplurimæ; hinc artes mechanicæ; hinc scientiæ ipsæ infinitis modis adjuvantur. Modus autem furti ignis apte describitur, atque ex natura rei. Is fuisse perhibetur per virgam ex ferula ad currum solis almotam. Ferula enim ad percussionem et plagas adhibetur, ut luculenter significetur, ignis generationem per corporum violentas percussiones et collisiones fieri, ex quibus attenuantur materiæ, et in motu ponuntur, et ad calorem coelestium suscipiendum præparantur, 19: Panuba 15 eɛlom bu must ambungan bu met