CA 39 ESC DIOCHI et TABULA COITIONIS EXPANSIONIS MATERIE PERUST SPATIA in tangibilibus quæ scilicet dotantur pondere) cum supputatione rationum in corporibus diversis. 1.11 Idem spatium occupant, sive æque exporriguntur," s oquium Den. Gr.(lapo rumput) Den. Gr.og grafics Auri puritanov 20.00. expressie en olquo Cervisia lupus 18 Super! Pulveris semi-o oroq burpris sups 23. Modus experimenti circa tabulam suprascriptam. 68 399il) INTELLIGUNTUR pondera, quibus usi sumus, ejus generis et computationis, quibus aurifabri utunturs ut libra capiat uncias 12, uncia 20 denarios, denarius grana 24. Delegimus autem corpus auri puri, ad cujus exporrectionis mensuram reliquorum corporum ra tiones applicaremus, non tantum quia gravissimum, sed quia maxime unum et sui simile, nihil habens ex volatili. Experimentum fuit tale: unciam auri puri in figuram aleæ sive cubi efformavimus; dein situlam parvam, quadratam, ex argento paravimus, quæ cubum illum auri caperet, atque ei exacte conveniret nisi quod situla esset nonnihil altior ; ita tamen ut los cus intra situlam, quo cubus ille auri ascenderat, linea conspicua signaretur. Id fecimus liquorum et pulverum gratia; ut cum liquor aliquis intra eandem situlam immittendus esset, non difflueret, sed paulo interius se contineret. Simul autem aliam situlam fieri fecimus, quæ cum altera illa, pondere et contento, prorsus par esset; ut in pari situla corporis contenti tantum ratio appareret. Tum cubos ejusdem magnitudinis sive dimensi fieri fecimus, in omnibus materiis in tabula spe cificatis, que sectionem pati possent; liquoribusyerp ex tempore usi sumus, implendo scilicet situlam quousque liquor ad locum illum linea signatum ascen deret : pulveribus eodem modo. Sed intelligantya pulveres maxime et fortiter compressi. Hoc enim pos tissimum ad æquationem pertinet, nec casum recipit. Itaque non alia fuit probatio, quam ut una ex situlis vacua in una lance, altera cum corpore in altera lance poneretur ; et ratio ponderis corporis contenti per se exciperetur. Quanto vero pondus corporis pondere auri est minus, tanto exporrectio corporis est exporrectione auri major. Exempli gratia, cum auri ille cubus det unciam unam, myrrhæ vero denarium unum ; liquet, exporrectionem myrrhæ ad exporrectionem auri habere rationem vicecuplam: ut vicies plus materiæ sit in auro quam in myrrha, in simili spatio; rursus, vicies plus exporrectionis sit in myrrha quam in auro, in simili pondere. 1. Parvitas vasis, quo usi sumus, et forma etiam Monita. (licet ad cubos illos recipiendos habilis et apta) ad rationes exquisitas verificandas minus propria fuit. Nam nec minutias infra grani quadrantem facile excipere licebat; nec quadrata illa superficies in parvo, nec sensibili ascensu, sive altitudine, notabilem ponderis differentiam trahere potuit: contra quam fit in vasis in acutum surgentibus. X92.4Minime dubium est, etiam complura corpora, quæ in tabula ponuntur, intra suam speciem magis et minius recipere, quoad pondera et spatia ; nam et vina, et ligna ejusdem speciei, et nonnulla e reliquis, sunt certe alia aliis graviora. Itaque quoad calculationem exquisitam, casum quendam ista res recipit ; neque ea imdividua, in quae experimentum nostrum incidit, na taram speciei exacte referre, neque cum aliorum expefimentis fortasse omnino in minimis consentire possunt. eng In tabulam superiorem conjecimus ea corpora, quæ spatium sive mensuram commode implere, corpore integro et tanquam similari, possent; quaeque etiam pondus habeant, ex cujus rationibus de materiæ coacervatione judicium fecimus. Itaque tria genera corporum huc retrahi non poterant primo, ea quæ dimensions eubicae satisfacere non poterant : ut folia, fores, pellicule, membrana : secundo, corpora inqualiter cava et porosa; ut spongia, suber, vellera: tertio, pneumatica, quia pondere non dotantur; ut aet, flamma. 14. Videndum, num forte contractio corporis arctior ex vi unita nanciscatur majorem rationem ponderis, quam pro quantitate materiae. Id, utrum fiat necne, ex historia propria ponderis inquiratur. Quod si fiat, fallit certe supputatio: et quo corpora sunt tenuiora, eo ObservaZones. cftatnemysc exporrectione, quam pro calculo ponderiset mensuræ quæ ex eopendet. ovi 5. Hanc tabulam multis abhinc annis confeci, atque Fin (ut memini) bona usus diligentia. Verum possit proculdubio tabula multo exactior componi; videlicet, tum ex pluribus, tum ampliore quapiam mensura ; id enquod ad exactas rationes plurimum facit; et omnino paranda est, cum res sit ex fundamentalibus. ha obb Licet, atque adeo juvat, animo prospicere, quam efinita et comprehensibilis sit natura rerum in tangibili bus. Tabula enim naturam claudit tanquam in pugno, Nemo itaque expatietur, nemo fingat aut somniet. Non invenitur in tabula ens, quod aliud ens in copia materiæ superet, ultra proportionem tricesimam duplam: tanto enim superat aurum lignum abietis. De interioribus autem terræ nihil decernimus; cum nec sensui nec experimento subjiciantur. Illa, cum a calore cœlestium primo longius, deinde penitus, semota sint, possint esse corporibus nobis notis densiora. 09. 2. Opinio de compositione sublunarium ex quatuor 1 elementis non bene cedit. Aurum enim in situla illa tabulari est ponderis Den, 20; terra communis Den. 2, paulo plus; aqua Den. 1. Gran. 33.; aër, ignis, longe tenuiora et minus materiata, ponderis vero nullius. At forma materiam non auget. Videndum igitur, quomodo ex corpore 2 Den. et corporibus longe tenuioribus, educatur per formam, in pari dimenso, corpus 20 Den. Duo sunt effugia: unum, quod elementa tenuiora compingant densiorem in majorem densitatem 00019250 quam simplicis elementi; alterum, quod non intelligant Peripatetici hoc de terra communi, sed de terra elementari, omni ente composito graviore. At ignis et 33 aër non condensant, nisi per accidens, ut suo loco 3 dicetur. Terra autem illa, quæ foret auro et omnibus gravior, ita sita est, ut vix adsit ad mistionem. 90 Melius igitur foret, ut plane nugari desina desinant, et el cesset dictatura uomujvel janroque ihomevind to ( 3. Diligenter notanda est series sive scala coacervasitionis materia; et quomodo ascendat a coacervatione -ix majore ad minorem; idque interdum per gradus, in terdum per saltum. Si quidem utilis est hæc contem platio, et ad judicium et ad practicam. Coagmentatio metallica et subterranea maxima est; ita ut ex 32 illis partibus occupet duodecim: tantum enim distat aurum a stanno. In illo descensu ab auro et argento vivo magnus saltus ad plumbum. A plumbo ad stannum gradatio. Rursus magnus saltus a metallis ad lapides nisi quod se interponat magnes, qui inde convincitur esse lapis metallicus. Alapidibus vero ad reliqua usque ad levissimum, continui et pusilli gradus. 1. Cum fons densitatis videatur esse in profundo Mandata. terræ adeo ut versus superficiem ejus corpora eximie extenuentur; illud notatu dignum est, quod aurum (quod est ex metallis gravissimum) nihilominus reperiatur quandoque in arenulis et ramentis fluviorum; etiam fere purum. Itaque inquirendum diligenter de situ ejusmodi locorum; utrum non sint ad pedes montium, quorum fundi et radices æquiparari possint mineris profundissimis, et aurum inde eluatur; aut quid tandem sit, quod pariat tantam condensationem versus summitates terræ. 2. De mineris in genere quærendum, quæ ex iis soleant esse depressiores, et quæ propius ad superficiem terræ; et in quali situ regionum, et in qua gleba nascantur et quomodo se habeant ad aquas; et maxime, quibus cubilibus decumbant et jaceant; et quomodo circundentur, aut misceantur lapide, aut aliquo alio fossili: denique omnes circumstantiæ examinandæ, ut per istas explorari possit, qua ratione succi et spiritus terræ in condensationem istam metallicam (quæ reliquas longe superat) coëant aut compingantur. tiones. 4. Dubium minime est, quin et in vegetabilibus, Observaatque etiam in partibus animalium, se ostendant corpora complura ligno abietis longe leviora. Nam et lanugines nonnullarum plantarum, ale muscarum, et spolia serpentum; atque artificialia quoque diversa, ut lineus pannus extinctus (quali utimur ad fomites flammarum) et folia rosarum, quæ supersunt a distillatione, et hujusmodi, superant levitate (ut putamus) ligna le Vissima. 5. Cohibenda et corrigenda est illa cogitatio, inquam intellectus humanus propendet, nempe, dura esse maxi. Jamilaa 139 mDDISS 6 A |