Imágenes de páginas
PDF
EPUB

ditiones anticipantes, et coëmptiones; ut proditum est de Thalete circa monopolium olivarum.1

Proximum. Huc pertinent nonnulla in inquisitione posita de ventis, aut malignis aut decussivis, et temporibus quando nocent, ad articulum 29.

Optativa. 6. Itidem de morbis et pestilentiis, annis singulis. Res utilis ad existimationem medicorum, si illa prædicere possint; etiam ad causas et curas morborum; et nonnulla alia civilia.

Proximum. Huc pertinent etiam nonnulla in inquisitione posita ad articulum 30.

Monitum. De prædictionibus ex ventis, circa segetes, fructus, et morbos, consule Historias Agriculturæ et Medicinæ. Optativa. 7. Ventos excitare et sedare.

Proximum. De his habentur quædam superstitiosa et magica; quæ non videntur digna quæ in Historiam Naturalem seriam et severam recipiantur. Neque occurrit nobis aliquid proximum in hoc genere. Designatio ea esse poterit, ut natura aëris penitus introspiciatur et inquiratur; si possit inveniri aliquid, quod in quantitate non magna in aërem immissum possit excitare et multiplicare motum ad dilatationem aut contractionem in corpore aëris; ex hoc etenim (si fieri possit) sequentur excitationes et sedationes ventorum ; quale est illud experimentum Plinii de aceto injecto in occursum turbinis, si verum foret. Altera designatio possit esse per emissionem ventorum ex subterraneis, si congregentur alicubi in magna copia; quale est illud receptum de puteo in Dalmatia3; verum et loca hujusmodi carcerum nosse difficile.

Optativa. 8. Complura ludicra et mira per motum ventorum efficere.

Proximum. De his cogitationem suscipere nobis non est otium. Proximum est illud vulgatum duellorum ad ventum. Proculdubio multa ejusmodi jucunda reperiri possunt, et ad motus et ad sonos.

1 Diog. Laert. i. 26.

2 Pliny, ii. 49.

Vide suprà, p. 41.

ADITUS AD TITULOS IN PROXIMOS QUINQUE MENSES DESTINATOS.

HISTORIA DENSI ET RARI.

ADITUS.

[For the aditus which follows in the original edition, see Historia Densi et Rari.]

HISTORIA GRAVIS ET LEVIS.

ADITUS.

MOTUM Gravitatis et Levitatis, veteres Motus Naturalis nomine insigniverunt. Scilicet nullum conspiciebant efficiens externum; nullam etiam resistentiam apparentem. Quinimo citatior videbatur motus iste in progressu suo. Huic contemplationi, vel sermoni potius, phantasiam illam mathematicam de hæsione gravium ad centrum terræ (etiam si perforata foret ipsa terra), nec non commentum illud scholasticum de motu corporum ad loca sua, veluti salem asperserunt. His positis, perfunctos se credentes, nil amplius quærebant, nisi quod de Centro Gravitatis in diversis figuris, et de iis quæ per aquam vehuntur, paulo diligentius quispiam ex illis quæsivit. Neque ex recentioribus quisquam operæ pretium circa hoc fecit, addendo solummodo pauca mechanica, eaque per demonstrationes suas detorta. Verum missis verbulis, certissimum est corpus non nisi a corpore pati; nec ullum fieri motum localem, qui non sollicitetur aut a partibus corporis ipsius quod movetur, aut a corporibus adjacentibus, vel in contiguo, vel in proximo, vel saltem intra orbem activitatis suæ. Itaque vires magneticas non inscite introduxit Gilbertus, sed et ipse factus magnes; nimio scilicet plura quam oportet ad illas trahens, et navem ædificans ex scalmo.

HISTORIA SYMPATHIE ET ANTIPATHIE

RERUM.

ADITUS.

LIS et Amicitia in natura stimuli sunt motuum, et claves operum. Hinc corporum unio et fuga, hinc partium mistio et separatio, hinc altæ atque intimæ impressiones virtutum, et quod vocant conjungere activa cum passivis; denique magnalia naturæ. Sed impura est admodum hæc pars philosophiæ de Sympathia et Antipathia rerum, quam etiam Naturalem Magiam appellant, atque (quod semper fere fit) ubi diligentia defuit, spes superfuit. Operatio autem ejus in hominibus prorsus similis est soporiferis nonnullis medicamentis, quæ somnum conciliant, atque insuper læta et placentia somnia immittunt. Primo enim intellectum humanum in soporem conjicit, decantando proprietates specificas, et virtutes occultas et cœlitus demissas; unde homines ad veras causas eruendas non amplius excitantur et evigilant, sed in hujusmodi otiis acquiescunt; deinde innumera commenta, somniorum instar, insinuat et spargit. Sperant etiam homines vani Naturam ex fronte et persona cognoscere, et per similitudines extrinsecas proprietates internas detegere. Practica quoque inquisitioni simillima. Præcepta enim Magia Naturalis talia sunt, ac si confiderent homines terram subigere et panem suum comedere absque sudore vultus, et per otiosas et faciles corporum applicationes rerum potentes fieri; semper autem in ore habent et tanquam sponsores appellant Magnetem et consensum Auri cum Argento Vivo, et pauca hujus generis, ad fidem aliarum rerum, quæ neutiquam simili contractu obligantur. Verum optima quæque laboribus, tum inquirendi tum operandi, proposuit Deus. Nos in jure naturæ enucleando et rerum fœderibus interpretandis paulo diligentiores erimus; nec miraculis faventes, nec tamen inquisitionem instituentes humilem aut angustam.

[blocks in formation]

HISTORIA SULPHURIS, MERCURII, ET SALIS.

ADITUS.

PRINCIPIORUM Trias istud a Chimistis introductum est; atque quoad speculativa, est ex iis quæ illi afferunt inventum optimum. Subtiliores ex iis, quique philosophantur maxime, Elementa volunt esse Terram, Aquam, Aërem, Æthera. Illa autem non Materiam rerum esse ponunt, sed Matrices; in quibus specifica semina rerum generant, pro natura matricis. Pro Materia autem Prima (quam spoliatam et adiaphoram ponunt Scholastici) substituunt illa tria, Sulphurem, Mercurium, et Salem; ex quibus omnia corpora sint coagmentata et mista. Nos vocabula ipsorum accipimus; dogmata parum sana sunt. Illud tamen non male cum illorum opinione convenit, quod duo ex illis, Sulphurem scilicet et Mercurium, (sensu nostro accepta) censemus esse naturas admodum primordiales, et penitissimos Materiæ Schematismos; et inter Formas Prima Classis fere præcipuas. Variare autem possumus vocabula Sulphuris et Mercurii, ut ea aliter nominemus; oleosum, aqueum; pingue, crudum; inflammabile, non inflammabile; et hujusmodi. Videntur enim esse hæ duæ Rerum Tribus magnæ prorsus, et quæ universum occupant et penetrant. Siquidem in subterraneis, sunt Sulphur et Mercurius, ut appellantur; in vegetabili et animali genere, sunt Oleum et Aqua; in pneumaticis inferioribus, sunt Aër et Flamma; in cœlestibus, Corpus Stellæ et Ether Purum; verum de ultima hac dualitate nil adhuc pronunciamus, licet probabilis videatur esse symbolizatio. Quod vero ad Salem attinet; alia res est. Si enim Salem intelligunt pro parte corporis fixa, quæ neque abit in flammam neque in fumum; pertinet hoc ad Inquisitionem Fluidi et Determinati; de quibus nunc non est sermo; sin Salem accipi volunt secundum literam absque parabola, non est Sal aliquid tertium a

« AnteriorContinuar »