jut: tot faces nobis prælucent ; ars typographica, linas cujuscunque fortunæ hominibus larga manu suppeditans; oceani sinus laxati, et orbis ex omni 14 peragratus, unde experimenta plurima priscis Unóza comparuerunt, et ingens accessit Naturali Histore cumulus; otium, quo ingenia optima in regnis et provinciis Europæ ubique abundant, cum negotiis mis his in locis implicentur homines quam aut Græci propter populares status, aut propter ditionum $tudinem Romani solebant; pax qua fruitur hoc tempore Britannia, Hispania, Italia, etiam nunc Gal

et alia regiones non paucæ; consumptio et exina

omnium quæ videntur excogitari aut dici posse cca controversias religionis, quæ tot ingenia jamdiu & verterunt a cæterarum artium studiis; summa et excellens Majestatis tuæ eruditio, cui (tanquam Phœnici volucres) aggregant se undique ingenia; proprietas denique illa inseparabilis quæ Tempus ipsum sequitur, ut veritatem indies parturiat; Hæc (inquam) cum cogitamus, non possumus non in eam spem animum erigere, ut existimemus tertiam hanc Literarum periodum duas illas priores apud Græcos et Romanos longo intervallo superaturam; modo saltem homines et vires suas, atque defectus etiam virium suarum, probe et prudenter nosse velint; atque alii ab aliis, inventionis lampada, non contradictionis torres, acciplant; atque inquisitionem veritatis pro incœpto nobili, non pro delectamento aut ornamento putent; atque opes ac magnificentiam impendant in res solidas et eximias, non in pervulgatas et obvias. Ad labores meos quod attinet, si cui libeat in eorum reprehensione aut sibi aut aliis placere, veterem certe et ultimæ patientiæ petitionem exhibebunt illi; Ver

bera, sed audi.1 Reprehendant homines quantum libuerit, modo attendant et perpendant quæ dicuntur. Appellatio sane legitima fuerit (licet res fortasse minus ea indigebit), si a primis cogitationibus hominum ad secundas provocetur, et ab ævo præsenti ad posteros. Veniamus nunc ad eam Scientiam qua caruerunt duæ illæ priscæ temporum periodi (neque enim tanta illis fœlicitas concessa est), Sacram dico et divinitus Inspiratam Theologiam; cunctorum laborum ac peregrinationum humanarum sabbatum

ac portum nobi-
lissimum.

1 See Plut. in Themist. c. 11.

FRANCISCI BARONIS DE VERULAMIO,

VICE-COMITIS SANCTI ALBANI,

DE DIGNITATE ET AUGMENTIS
SCIENTIARUM,

LIBER NONUS.

AD REGEM SUUM.

CAPUT I.

Partitiones Theologiæ Inspiratæ omittuntur; Tantum aditus fit ad Desiderata tria; Doctrinam de Legitimo Usu Rationis Humanæ in Divinis; Doctrinam de Gradibus Unitatis in Civitate Dei; et Emanationes Scripturarum.

JAM Vero (Rex optime) cum carina parva, qualis nostra esse potuit, universum ambitum tam veteris quam novi orbis scientiarum circumnavigaverit (quam secundis ventis et cursu, posterorum sit judicium), quid superest, nisi ut vota, tandem perfuncti, persolvamus? At restat adhuc Theologia Sacra, sive Inspirata. Veruntamen si eam tractare pergamus, exeundum nobis foret e Navicula Rationis Humanæ, et transeundum in Ecclesiæ Navem; quæ sola Acu Nautica Divina pollet ad cursum recte dirigendum. Neque enim sufficient amplius Stellæ Philosophiæ, quæ hactenus præcipue nobis affulserunt. Itaque par foret, silentium

quoque in hac re colere. Quamobrem partitiones legitimas circa eam omittemus; pauca tamen, pro tenuitate nostra, etiam in hanc conferemus, loco votorum. Id eo magis facimus, quia in corpore Theologiæ nullam prorsus regionem aut tractum plane desertum aut incultum invenimus; tanta fuit hominum diligentia in seminandis aut tritico, aut zizaniis.

Tres igitur proponemus Theologiæ Appendices, quæ non de materia per Theologiam informata aut informanda, sed tantummodo de Modo Informationis, tractent. Neque tamen, circa eos tractatus (ut in reliquis consuevimus) vel Exempla subjungemus, vel Præcepta dabimus. Id theologis relinquemus. Sunt enim illa (ut diximus) instar votorum tantum.

1. Prærogativa Dei totum hominem complectitur; nec minus ad Rationem quam ad Voluntatem Humanam extenditur; ut homo scilicet in universum se abneget, et accedat Deo. Quare, sicut Legi Divinæ obedire tenemur, licet reluctetur Voluntas; ita et Verbo Dei fidem habere, licet reluctetur Ratio. Etenim, si ea duntaxat credamus quæ sunt rationi nostræ consentanea, rebus assentimur, non authori; quod etiam suspectæ fidei testibus præstare solemus. At fides illa, quæ Abrahamo imputabatur ad justitiam, de hujusmodi re extitit quam irrisui habebat Sarah; quæ in hac parte imago quædam erat Rationis Naturalis. Quanto igitur mysterium aliquod divinum fuerit magis absonum et incredibile, tanto plus in credendo exhibetur honoris Deo, et fit victoria Fidei nobilior. Etiam et peccatores, quo magis conscientia sua gravantur, et nihilominus fidem de salute sua in Dei misericordia collocant, eo Deum majore afficiunt honore; omnis autem desperatio Deo pro contumelia est. Quinetiam, si attente rem perpen

damus, dignius quiddam est credere quam scire, qualiter nunc scimus. In scientia enim mens humana patitur a sensu, qui a rebus materiatis resilit; in fide autem anima patitur ab anima; quæ est agens dignius. Aliter se res habet in Statu Gloriæ: tunc siquidem cessabit Fides, atque cognoscemus sicut et cogniti sumus.

Concludamus igitur, Theologiam Sacram ex verbo et oraculis Dei, non ex lumine naturæ aut rationis dictamine, hauriri debere. Scriptum est enim, Cœli enarrant gloriam Dei;1 at nusquam scriptum invenitur, Cæli enarrant voluntatem Dei. De illa pronunciatur, Ad Legem et Testimonia, si non fecerint secundum verbum istud,2 &c. Neque hoc tenet tantum in grandibus illis mysteriis de Deitate, Creatione, Redemptione ; verum pertinet etiam ad interpretationem perfectiorem legis moralis; Diligite inimicos vestros; benefacite his qui oderunt vos, &c.; ut sitis filii patris vestri qui in cælis est, qui pluit super justos et injustos.3 Quæ certe verba plausum illum merentur, Nec vox hominem sonat.a Siquidem vox est quæ lumen naturæ superat. Quinetiam videmus poëtas ethnicos, præsertim cum pathetice loquantur, expostulare non raro cum legibus et doctrinis moralibus (quæ tamen legibus divinis multo sunt indulgentiores et solutiores), ac si naturæ libertati cum malignitate quadam repugnent:

Et quod Natura remittit,
Invida jura negant.5

Ita Dendamis Indus ad Alexandri nuntios, Se inaudisse quidem aliquid de nomine Pythagoræ et aliorum

1 Ps. xix. 1.

3 St. Matth. v. 44. and 45.

2 Isaiah, viii. 20.

4 Virg. Æn. i. 328.

5 Ovid. Metam. x 330.